Ticaret Borsası`nın öncülüğünde 32 ortakla kurulan Van Ticaret Borsası Organize Tarım İşletmeleri AŞ (VOTAŞ) Van`ın en büyük yatırımlarından biri. 9 bin 500 dönümlük bir araziye kurulan ve entegre bir büyükbaş hayvan üretim merkezi olan bölge için bugüne kadar 14 milyon TL harcandı. Deprem Van`ı vurduğunda 500 büyükbaş hayvanın bulunduğu yeni tesis de zarar gördü. Van Ticaret Borsası Başkanı Feridun Irak, zarar gören hayvan barınaklarının onarılması için tesisteki mevcut hayvanların, Bakanlıkça ithal edilecek hayvanların yerine alınmasını istiyor. Proje kapsamında alınan hayvanların 5 yıl boyunca satılması yasak. Bölgede VOTAŞ gibi aynı durumda 10 işletme bulunuyor. Bunlardan ikisi bakanlığa başvurmuş durumda. Doğu Anadolu Projesi (DAP) ile devlet desteğinde alınan hayvanların 5 yıl süre ile satılmaması şartının kalkması depremzede işletmeyi ferahlatacak. Deprem nedeniyle strese giren hayvanların süt veriminde de kayıp var. Ancak süt alınsa bile hayvanların sütünü satacak mandıra kalmamış. Van`daki 12 mandıranın tamamı kapalı.

Yaklaşık 450 bin kişinin göç ettiği ve hala depremlerle sarsılan Van`da ilk depremin üzerinden tam 41 gün geçti. Yaşama savaşı veren kent, şimdi de yaralarının sarılmasını istiyor. Van Ticaret Borsası Başkanı Feridun Irak, kentin en büyük projesi ve Türkiye için örnek hayvancılık projesi olan VOTAŞ için Tarım ve Hayvancılık Bakanı M. Mehdi Eker ve ekibinden yardım bekliyor. Sıkıntılarını paylaşan Feridun Irak, hasarlı hayvan barınaklarının altında büyük bir tehlike ile yaşama mücadelesi veren büyükbaş hayvanları ile onların bakımını üstlenen personel için DAP kapsamında ve devlet desteğinde alınan hayvanlarının 5 yıl süre ile satılması şartının geçici olarak kaldırılmasını istiyor. Irak, kentte 2 gün önce yaşanan depreminde riski arttırdığını kaydediyor. Van`a örnek bir hayvancılık tesisi kazandırdıklarını söyleyen Feridun Irak, "Zirai kredilerin bir yıl ötelenmesi çok yerinde bir karardı. Şimdi hayvancılık yatırımları da bu yardım elini bekliyor. Proje gereği ithal ettiğimiz hayvanları 5 yıl süreyle satamıyoruz. Normal şartlarda bu çok doğru bir karar. Fakat, depremle bu şartlar değişti. İlk depremle hasar gören işletmeler yaşanan diğer depremlerle birlikte girilemez durumda” şeklinde konuştu. Şartlar normale döndüğünde hayvanları yerine koyma taahhüdü veren Irak, “Hayvanlarımız telef olmasın. Biz projemizden asla vazgeçmeyeceğiz" açıklamasını yaptı.

Avusturya`dan Simental cinsi hayvanları 3 bin 350 eurodan getirdiklerini belirten Irak, " Yan 8 bin liralık hayvanlar aldık. 2 bin lirası devlet desteği. Bu satışlardan devleti kesinlikle zarar ettirmeyeceğiz" ifadelerini kullandı.

50 yıllık Güven Pastanesi kapandı

Öte yandan kentteki diğer işletmeler de bir bir kapanıyor. Van`da yaklaşık 95 eczane bulunuyor. Bunlardan 15′inin başka kentlere taşınmak için izin istediği kaydediliyor. Van`ın 50 yıllık pastanesi Güven kapatılıyor. Emlak fiyatları da dibe vurmuş durumda 300 bin liralık ev 50 bin liradan alıcı bulamıyor.

TOKİ Van`da ilk kazmayı vurdu

Van depreminin yol açtığı acil barınma sorununun çözülmesi için ihale sürecini hızlı bir şekilde tamamlayan Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ), Van`da kalıcı afet konutlarının temelini attı. TOKİ, ihale sürecini tamamlayarak yüklenici firmalara 21 Kasım`da yer teslimini gerçekleştirdi. Yüklenici firma da Van Bostaniçi`ne yapılacak 288 afet konutu için 9 günde tüm hazırlıklarını tamamlayarak inşa sürecine girdi. Bostaniçi`nde 288 konutun yer alacağı 18 bloktan 4′ünün temel kazısı tamamlanırken, 2 blokun temel altı betonuna başlandı. Bir blokun da demirleri bağlanıyor. TOKİ bu şantiyede, 288 adet kalıcı konutun yanı sıra 32 derslikli ilköğretim okulu cami ve ticaret merkezi de inşa edecek.

TOKİ, Kevenli-Bostaniçi afet bölgesi 2. Etap projesi için de hızlı bir şekilde inşa sürecine girdi. Bu proje için de yüklenici firmaya 21 Kasım`da yer teslimi yapıldıTOKİ Erciş`e de 1.376 konut inşa edecek. TOKİ, 91 köy için de 6 bin konteyner ihalesi gerçekleştirdi. Bu konteynerlerden yüzde 40′ının afetzedelere teslimi tamamlandı.

Eğitimin ne zaman başlayacağı bugün belli olacak

Milli Eğitim Bakanı Ömer Dinçer, Van merkez ve Erciş haricinde Van`da eğitimin 5 Aralık tarihinde başlayacağını açıkladı. Dinçer Van merkez ve Erciş ile ilgili kesin kararı ise bugün vereceklerini dile getirdi.

Göç etmeyenler işlerine sarıldı
30 bin liraya otele tespit yaptırdık

Özel bir şirkete 30 bin TL vererek tespit yaptırdıklarını ve sağlam raporu aldıklarını anlatan Büyük Urartu Oteli ortaklarından Murat Türkoğlu, "Edremit`te Elitte Şahmaran ve 5 yıldızlı Rescate açık. Tamara kapalı" diye konuştu. 1985`den beri hizmet verdiklerini, 2005`ten sonra canlanan turizmle birlikte işlerinin arttığını anlatan Türkoğlu, "Bu yıl yüzde 90 doluluk vardı, derken deprem oldu. Şimdi zorunluluk gereği açığız. Doluluk yüzde 35`lerde. Fiyatları düşük tutuyoruz. Çünkü az harcırah alan memurlar kalıyor" dedi.

Büyük bir zincir hastane tamamen kentten çekildi

Özel İstanbul Hastanesi sahiplerinden Ömer Çiçeksay ise depremden sonra kentte hastanesini ilk hizmete sokabilen özel hastane olduklarını belirtti. 2010 yılında yaklaşık 25 milyon liralık bir yatırımla hizmete girdiklerini anlatan Çiçeksay, kentteki diğer iki özel hastanenin de hizmete girmek üzere olduğunu ancak büyük bir hastane zincirinin hasar nedeniyle tamamen kentten gittiğini söyledi. Çiçeksay, 90 doktorla hizmet verdiklerini anlattı.

İhraç ürünü ürettiğimiz için problem yok

Van Organize Sanayi Bölgesi (OSB) Genel Müdürü Hadi Mirahmetoğlu, bölgedeki tesislerin depremden büyük bir hasar görmediğini dile getirerek, "İlk depremden sonra çimento ve yem siloları yıkılmıştı. Bölgede yazın 1200 kişi kışın ise yaklaşık 700 kişi çalışıyor. Ailelerimizi başka şehirlere yolladık. İş yerlerimizde kalıyoruz. 66 faal tesis var burada. TEDAŞ da biz de elektrik okuması yapmadığımız için henüz üretim düşüşünü bilemiyoruz" dedi. Mirahmetoğlu, genişleme alanlarına depremden önce 150 başvuru olduğunu da kaydetti.

Bankalar gezici şubelerle hizmette

Kentte banka işlemleri gezici şubeler ile sürüyor. Hemen hemen her bankanın kentte içinde ATM`i de olan gezici şubeleri bulunuyor. Van, depremden önce bankaların 4`üncü şubelerini açtığı bir kent iken şimdi göç etmeyen vatandaşlar, buradan işlemlerini yürütüyorlar. Bankalar ile birlikte GSM firmaları da kente özel ilgi göstermiş durumda. Kentin pek çok yerinde GSM operatörlerinin mobil baz istasyonlarını görmek mümkün.

Afgan ve İranlı mülteciler diğer kentlere yollanıyor

BM`in Türkiye`de mülteciler için 30 uydu kenti bulunuyor. Van`da Afgan ve İranlı mülteciler için uydu kent var. Mülteciler kentte iş bulup çalışabiliyorlar. Ancak kent dışına giriş çıkışları izne tabi. İlk depremden önce kentte 2 bin 200 mülteci vardı. İlk depremin ardından BM buradaki ofisini bir hafta tatil etti. Kentteki insanlar BM`in yeterince depremzede mültecilerle ilgilenmediğini öne sürüyor. Sadece yol parası verilen depremzede mülteciler, Bayburt, Eskişehir gibi kentlere yollanıyorlar. Şu anda kentte 55 mülteci aileden daha az mülteci kaldığı düşünülüyor.duvarına asılı: “Van`ı seviyoruz, Van`ı terk etmiyoruz!”

Endüstriyel Haber Reklam Alanıdır: